Σαν έτοιμοι από καιρό:
Τα μεγάλα αρχαιολογικά Μουσεία της χώρας σε κίνδυνο...

Mετά την αλλοίωση του ιερού βράχου της Ακρόπολης με οπλισμένο σκυρόδεμα, την πυρκαγιά των Μυκηνών, την Υπουργική Απόφαση να ξερριζωθεί η καρδιά της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης με την απόσπαση του Βυζαντινού  Σταυροδρομίου της Θεσσαλονίκης, άκρως συμβολικά συμβάντα που βλάπτουν προϊστορικές, κλασικές και βυζαντινές αρχαιότητες, ανακοινώθηκε, λίγη ώρα πριν την περιφορά του Εσταυρωμένου στις εκκλησίες, με το σπαρακτικό "Σήμερον κρεμάται επί ξύλου" η  προ τετραετίας υπεσχημένη  μετατροπή των μεγάλων Δημόσιων Μουσείων της χώρας σε ΝΠΔΔ, με ό, τι αυτό σήμαινε για τα Μουσεία μας και την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αυτό που εν τέλει αποδείχτηκε πριν ακόμη εκπνεύσει η εβδομάδα της Διακαινησίμου, πριν περάσει ο απόηχος από το πένθιμο και μετέπειτα αναστάσιμο κλίμα του ελληνοχριστιανικού ιδεώδους, που πρεσβεύουν οι ιθύνοντες, γεμάτοι υποκρισία και φαρισαϊσμούς! 

Την αδηφάγο  όρεξη για ιδιωτικοποιήσεις, ‘ατραξιόν’ ή άλλες εκδηλώσεις με σκοπό την κάθε είδους προβολή, δηλώνει από μόνη της η παρουσία μεγαλοξενοδόχων  ή συγγενών τους, εκπροσώπων της  περίφημης Lamda Development του Ελληνικού, που έγινε ο παράδεισος της αντιπαροχής, προέδρων  Τσιμεντοβιομηνίας, Αεροπορικής Εταιρείας,  δραστήριων συνταξιούχων που διψούν για ακόμη περισσότερη η και μεγαλύτερη εξουσία, μέσα από τα επταμελή  Δ.Σ. των ακρωτηριασμένων από το σώμα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Μουσείων. Όλοι δυστυχώς προς ίδιον όφελος, χωρίς ίχνος αιδούς ή σεβασμού απέναντι στους  σημερινούς σεμνούς εργαζόμενους στα Μουσεία, όλους άξιους επιστήμονες που με σκληρή δουλειά, βαθύτατη γνώση και επιστημοσύνη έδωσαν πνοή και πλήρη εξωστρέφεια στα Μουσεία μας!  Την ΄εξωστρέφεια ΄που κάνουν σημαία τους οι κυβερνητικοί και οι νεοφιλελεύθεροι φίλοι τους, μία διαφορετική, δική τους  ΄εξωστρέφεια΄ απευθυνόμενη σε κλειστά λόμπι, επιχειρηματίες, διαφημίσεις, δεξιώσεις και πολυτελείς τελετές, μακριά από τα παιδιά των σχολείων, τους απλούς ανθρώπους και κυρίως εντελώς  ξένη με τον εκπαιδευτικό σκοπό των Μουσείων, των Μουσείων για όλους.  Μέσα από τα Μουσεία και τα αυταρχικά ΔΣ, με προέδρους που με το καλημέρα σας δείχνουν το αντιδημοκρατικό και χαφιεδίστικο πρόσωπό του, χωρίς καν το προσωπείο του καθωσπρέπει κυρί-ου/ας, όπως έγινε χθες στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας,  θα δείτε λ.χ. να δανείζονται αρχαιότητες, να οργανώνονται δεξιώσεις και εορτές ημετέρων και άλλα απίστευτα!  

   

Αλλά πώς να κλάψετε για τα Μουσεία, όταν έξω από αυτά, βλέπετε δασικές εκτάσεις, που για χρόνια διατηρήθηκαν αλώβητες ως περιβάλλοντες χώροι αρχαίων ακροπόλεων, μεγάλων ιερών ή νεκροπόλεων, να παραχωρούνται  ως ευγενική δωρεά σε πολυτελή συγκροτήματα μεγαλοβιομηχάνων ή μοναδικές στη Μεσόγειο  αρχαίες μεταλλουργικές  εγκαταστάσεις  να δίνονται προς εκμετάλλευση σε  μεγάλη εταιρεία; Πώς να επαναστατήσεις για τα Μουσεία, όταν ασύδοτοι και ανενδοίαστοι, μετά τον άωρο θάνατο των 57 νέων ανθρώπων στα Τέμπη από δική τους αδιαφορία  και εγκληματικά λάθη  συνεχίζουν να οδηγούν τρένα, λεωφορεία ή να ναυλώνουν σαπιοκάραβα, με το σύνθημα ΄πάμε κι όπου μας βγάλει΄ ή όταν παραλύουν νοσοκομεία  και σχολεία στα πρόθυρα εγκατάλειψης για να χαριστούν σε ιδιώτες, παράλληλα με την  άνευ ορίων και όρων παράδοση νησίδων, βουνών πλησίον αρχαιολογικών χώρων αλλά και με αρχαιότητες σε αμφιβόλου χρησιμότητας και διάρκειας αιολικά πάρκα συμφερόντων κυβερνητικών παραγόντων; 

Όσο και αν φαίνεται απίστευτο τα μέλη των ΔΣ των Μουσείων που η κυβέρνηση μετέτρεψε σε ΝΠΔΔ, (ν. 5021/2023),  δηλαδή εν είδει ιδιωτικών -ύστερα μάλιστα από παράταση ενός μήνα της αρχικής προθεσμίας, βάσει του  άρθρου 113 στο  πολυνομοσχέδιο με τίτλο «Μέτρα στήριξης των συγγενών των θυμάτων και των πληγέντων του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023, συνταξιοδοτική διάταξη, ρυθμίσεις για την ενίσχυση της ασφάλειας των συγκοινωνιών, διατάξεις για την ενίσχυση της ανάπτυξης, παρεμβάσεις για τον εκσυγχρονισμό της τουριστικής νομοθεσίας και άλλες επείγουσες διατάξεις»-  διορίστηκαν! Ναι διορίστηκαν, αφού βρέθηκαν οι πρόθυμοι, μετά από εκείνη την παράταση που ψηφίστηκε σε ένα πολυνομοσχέδιο με αφορμή τον θάνατο των 57  λησμονημένων σήμερα πια ακτέριστων αδικοχαμένων νεκρών στο ιδιωτικοποιημένο τρένο! Όλα σαν έτοιμα από καιρό στην τιμή των τετιμημένων, ακόμη και με αφορμή των νεκρών, ιερών οσίων για να βιώσουμε τον  πολυπόθητο εδώ και χρόνια ακρωτηριασμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσία, με την αφαίρεση της ίδιας της ραχοκοκκαλλιάς της.

Γιατί τί άλλο είναι τα δημόσια μουσεία για τον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας;

• Παρά η ραχοκοκκαλιά της;

• Παρά ζωντανοί οργανισμοί αναπόσπαστο μέρος του σώματός της, με τους ανεκτίμητους θησαυρούς τους, τροφοδοτούμενα συνεχώς από την Αρχαιολογική Υπηρεσία  και τα ευρήματα των ανασκαφών που ολοένα φέρνουν στο φως νέα ευρήματα, τα οποία πλουτίζουν στο διηνεκές την πολιτιστική κληρονομιά στον τόπο μας;                                                                  

• Τα δημόσια μουσεία, το  καθένα με τη δική του μοναδική ιστορία, από το Ηράκλειο έως τη Θεσσαλονίκη, από την Αθήνα έως την Κέρκυρα, είναι το πρόσωπο της Υπηρεσίας προς τον κόσμο, η εξωστρέφειά της, η φωνή της  στα παιδιά, στους μαθητές, στους φοιτητές, στους εργαζόμενους και στους επισκέπτες του τόπου από όλον τον κόσμο

• Τα δημόσια  μουσεία, το καθένα με την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του, δεν είναι όπως τα μουσεία της Εσπερίας με τις κλεμμένες  από άλλους πολιτισμούς αρχαιότητες,  στολισμένα με έργα τέχνης χωρίς συνάφεια με τις ανασκαφές και χωρίς ενδείξεις προέλευσης.

• Τα δημόσια  μουσεία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας ερμηνεύουν τις αρχαιότητες στο ευρύτερο κοινό. Τόποι ψυχαγωγίας, με την πραγματική έννοια της λέξης, είναι συγκοινωνούντα δοχεία γνώσης με τα σχολεία και τα πανεπιστήμια αλλά και με την καθημερινότητα του κόσμου.

• Σε όλα τα δημόσια μουσεία οι εκθέσεις συνδυάζονται με ποικίλες εκδηλώσεις: μουσικές, ποιητικές, κινηματογραφικές,  αποτέλεσμα της ευρύτερης παιδείας των δημόσιων λειτουργών σε έναν συνεχή διάλογο με τους  χώρους του μουσείου, τα εκθέματα, την προϊστορία και την ιστορία του τόπου αλλά και τους γειτονικούς αρχαιολογικούς χώρους, από τους οποίους ξεκινούν και καταλήγουν οι ιστορίες των εκθεμάτων. Αυτόν τον συνεχή διάλογο των τόπων, των χώρων, των επιγραφών, των αρχαίων κειμένων, των ανασκαφών, σωστικών ή επιστημονικών τον βλέπουμε να αποτυπώνεται στις προθήκες των μουσείων και το εποπτικό υλικό που πολύ συχνά συνδυάζεται με  πολυάριθμες και πρωτότυπες εκδηλώσεις.

• Τόποι συλλογικής μνήμης για παιδιά και ενηλίκους τα δημόσια μουσεία κρατούν ζωντανές και σε εγρήγορση τις τοπικές κοινωνίες, ενώ διατηρούν άσβεστο και το ενδιαφέρον των ξένων επισκεπτών, υποψιασμένων και μη, των απλών ανθρώπων, οικογενειών αλλά και επίσημων επισκεπτών.

• Μέσα από τα δημόσια  μουσεία τα εκθέματα φθάνουν συχνά από την αρχαιολογική σκαπάνη απευθείας στην προθήκη, με ενδείξεις προέλευσης, για να αφηγηθούν ιστορίες του κάτω κόσμου, των πολέμων ή ευτυχισμένων στιγμών, αναπαριστούν συμπόσια, την καθημερινή ζωή, μιλούν για την ιστορία των τεχνών και των γραμμάτων, για εμπορικές συναλλαγές και ταξίδια, γίνονται η ιστορία του τόπου

• Άλλοτε πάλι εκθέματα που βγαίνουν στο φως από τις σκοτεινές αποθήκες  εκπλήσσουν και παρηγορούν, εντυπωσιάζουν και διδάσκουν με τρόπους ευχάριστους και γοητευτικούς, σε βραδιές μαγικές με μουσικές και εικόνες, όπου όλα συνωμοτούν εδώ  και πολλά χρόνια ώστε η μνήμη των ανθρώπων, δικών μας και ξένων να παραμένει αιώνια, συλλογική και προπαντός κτήμα όλων, στο δικό τους μουσείο που δεν είναι  ψυχρό και αφιλόξενο, όπως η δημόσια υπηρεσία αλλά φωτεινό και επιθυμητό όπως η νοσταλγία.

• Σήμερα τα δημόσια μουσεία μπορούν να προσφέρουν τη μαγεία του χρόνου συνδέοντας το σήμερα με το χτες, μέσα από σύντομα φυλλάδια, μεγάλους αναλυτικούς και επιστημονικούς καταλόγους αλλά και κείμενα για το ευρύ κοινό, αρχαιολογικές ταινίες μικρού ή μεγάλου μήκους.  Παράλληλα, οι αρχαιολόγοι της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας προσφέρουν αφιλοκερδώς, με κάθε ευκαιρία που τους δίνει η πόλη, οι επέτειοί της, οι ανάγκες της, ξεναγήσεις που ζωντανεύουν τα εκθέματα μέσα από αυθεντικά σενάρια. 

• Όλα αυτά προσφέρονται απλόχερα, έχοντας αποδείξει ότι η δομή των δημόσιων μουσείων, ακόμη και με την ελάχιστη χρηματοδότηση λειτουργεί και κρατιέται ζωντανή στο πλαίσιο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, μη έχοντας ανάγκη να ζηλέψει σχήματα όπως Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου με διορισμένα διοικητικά στελέχη, εξωυπηρεσιακούς παράγοντες  και διευθυντές ή προέδρους τύπου manager (!). Τα κρατικά μουσεία ενσωματωμένα στον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας  δεν έχουν να ζηλέψουν σε τίποτα μουσεία σε μορφή ΝΠΔΔ, όπως λ.χ. το Μουσείο της Ακρόπολης, διάφορα ιδιωτικά μουσεία ή μουσεία του εξωτερικού. 

Η βίαιη απόσπαση των μεγάλων δημόσιων μουσείων, τα οποία εκτός των άλλων στηρίζουν οικονομικά και τα άλλα μουσεία  των πόλεων και της επαρχίας, το ανοικτό παράθυρο του πολιτισμού προς τον κόσμο, το θησαυροφυλάκιο της πολιτιστικής κληρονομιάς στον συνεχή του διάλογο με τη συλλογική μνήμη του τόπου, τα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τις γειτονιές, τα παιδιά, τις οικογένειες στη μονότονη καθημερινότητα αλλά και στις γιορτές και τις σχόλες, αποτελεί εθνική προδοσία σε καιρό ειρήνης!

Τόσα και τόσα άλλα θαυμαστά έργα για το ευρύ αλλά και το πιο ειδικό κοινό, για τα οποία σήμερα, αντί να αναφέρει ή έστω να θυμάται ευγνωμονούσα η σημερινή κυβέρνηση έρχεται δήθεν να απαξιώσει για να διαμοιράσει αυτά τα ιερά και τα όσια σε ημέτερα διοικητικά συμβούλια που θα διορίζει και θα παύει κατά το δοκούν.

 A. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση...

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει  ότι θα έπρεπε ευγνωμονούσα η απερχόμενη κυβέρνηση να ευχαριστεί την κατά τα άλλα κατασυκοφαντημένη από ποικίλους δήθεν επενδυτές και καιροσκόπους Αρχαιολογική Υπηρεσία μόνον και μόνον επειδή με πολυετείς αγώνες και θυσίες, δύσκολες μάχες απέναντι σε κάθε λογής  ιδιωτικά ή και πολιτικής φύσης συμφέροντα, με πείσμονες και φιλόδοξες δημοτικές ή άλλες αρχές (νομάρχες, περιφερειάρχες, τοπικούς βουλευτές και πιο πρόσφορα δήθεν επενδυτές, στο όνομα μιας ανάπτυξης που δεν έρχεται)  κατόρθωσε να κηρύξει πολυάριθμους αρχαιολογικούς χώρους,  αδόμητες αρχαιολογικές ζώνες και να οργανώσει  πολλά και αξιοζήλευτα μουσεία διαφυλάττοντας την περιουσία του ελληνικού δημοσίου και το μοναδικό φυσικό περιβάλλον τους.  Ενώ όμως η Αρχαιολογική Υπηρεσία διαφύλαξε με θυσίες και αγώνες την ανεκτίμητη αυτή περιουσία του ελληνικού λαού, παρά τις πενιχρότατες επιχορηγήσεις και τα ψίχουλα που διατίθενται από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία για τον πολιτισμό την πολιτιστική μας κληρονομιά, η απερχόμενη κυβέρνηση  όχι μόνον δεν ευχαριστεί όπως οφείλει την Αρχαιολογική Υπηρεσία, υποστελεχωμένη αλλά σκληρά εργαζόμενη έως την ύστατη στιγμή, αλλά υφαρπάζει την ραχοκοκκαλιά της, κατακρεουργεί  έως θανάτου το σώμα της, αφαιρώντας τα πέντε μεγάλα Μουσεία της, χαρίζοντάς τα σε Διοικητικά Συμβούλια που από την αρχή, ΄πριν αλέκτορα φωνήσαι΄,  έδειξαν τις προθέσεις τους με τα πρώτα κιόλας παιχνίδια εξουσίας στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο! 

Δώρα πολύτιμα, πανάκριβα και μοναδικά, κειμήλια ανεκτίμητης αξίας,  που κράτησαν ως κόρη οφθαλμού έντιμοι άνθρωποι σε δημόσιες υπηρεσίες, γιατροί που δουλεύουν με χαμηλούς μισθούς μέχρι τελικής πτώσεως, δάσκαλοι πιστοί στο καθήκον και αφοσιωμένοι, τόσοι και τόσοι έντιμοι αγωνιστές, οι γονείς μας, τα αδέρφια μας, σήμερα χαρίζονται χωρίς επιστροφή, αλλάζουν φυσιογνωμία σε μη αναστρέψιμη μορφή και χάνονται, είτε για ένα πείσμα είτε για μια υπόσχεση, έτσι χωρίς αιδώ, σε έναν τόπο που στενάζει ως υποταγμένη αποικία, χωρίς ξένο ζυγό.

 

Β. Τα δημόσια μουσεία σε άμεσο κίνδυνo

To σχέδιο νόμου σχεδίου νόμου για την αποκοπή των πέντε Μεγάλων δημοσίων αρχαιολογικών Μουσείων από την Αρχαιολογική Υπηρεσία που είχε κατατεθεί (1/10/2023) στη Βουλή  σήμαινε  τον ακρωτηριασμό της  Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, αυτής της Υπηρεσίας που η πολιτεία σήμερα κατακρεουργεί χωρίς έλεος αφαιρώντας αδίστακτα την  ίδια τη ραχοκοκκαλιά της. Ξεκινώντας από τα μεγαλύτερα Μουσεία, σύμβολα της πόλης τους και του τόπου, με διεθνή ακτινοβολία, για να συνεχίσει την αδηφάγο πολιτική της και με την άνευ όρων και ορίων παράδοση σε τοπικά μικροκομματικά συμφέροντα και των περιφερειακών κρατικών Μουσείων, λαμπρά και μοναδικά κι αυτά, για τη λειτουργία των οποίων δαπανήθηκαν δημόσια κονδύλια, ευρωπαϊκά προγράμματα και προσωπικός μόχθος των δημόσιων λειτουργών. Ποιός άραγε μπορεί να εγγυηθεί την τραγική συνέχεια που θα ακολουθήσει και με τους εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους; 

Η μακρόχρονη πορεία στον χρόνο, από τον καιρό του Χρήστου και της Σέμνης Καρούζου, που διαφύλαξαν με τρόπο θαυμαστό τους θησαυρούς του  Εθνικού  Αρχαιολογικού Μουσείου για να μην πέσουν στα χέρια των Ναζί,  έως σήμερα, με άξιους διευθυντές  και αρχαιολόγους, που συνεχώς ανανεώνουν και αναδιοοργανώνουν τα κρατικά μουσεία, στο πλαίσιο μιας σειράς πετυχημένων επανεκθέσεων, περιοδικών εκθέσεων, για τις οποίες μιλούν από μόνοι τους οι πολυσέλιδοι κατάλογοι, καρπός καθημερινού μόχθου των αρχαιολόγων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και οι ιστορίες των μουσείων, θα έπρεπε να είναι γνωστή στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, ακόμη και από τα πολυάριθμα πολυτελή συνήθως εγκαίνια, στα οποία καμαρώνουν, φωτογραφίζονται οι εγκαινιάζοντες  έως και προχθές Υπουργοί και οι παράγοντες του τόπου, τα οποία την επομένη ξεχνούν, ίσως και ηθελημένα για να τα απαξιώσουν.  Για τις εκθέσεις μιλούν από μόνα τους τα εκατοντάδες εκπαιδευτικά προγράμματα, τα εκθέματα του μήνα, το αθέατο μουσείο και οι άνθρωποί του που ξεναγούν με πρωτότυπες και ει μη τί άλλο ευχάριστες περιηγήσεις τον κόσμο.

   https://www.namuseum.gr/hidden_museum/to-mystiko-toy-thisayroy-toy-atrea/

Βαρύ λοιπόν το τίμημα  αυτού του εγχειρήματος, έχει δημιουργήσει ένα γκρίζο και  δυστοπικό τοπίο εκεί που θα έπρεπε να υπάρχει χαρά και να ψυχαγωγείται ο κόσμος.  Είναι δε βέβαιο ότι θα καταγραφεί στις πιο μελανές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας, γιατί δεν βλάπτει ανεπανόρθωτα το δημόσιο συμφέρον αλλά  πληγώνει θανάσιμα τον πολιτισμό.  Η  άνευ όρων και ακόμη και της κοινής λογικής ορίων παράδοση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, του Χριστιανικού και Βυζαντινού Μουσείου, του  Αρχαιολογικού Μουσείου της Θεσσαλονίκης, του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης και του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, με τους συμβολισμούς  και την ιδιαιτερότητα που έχει το καθένα από αυτά για τις πόλεις, τον τόπο ολόκληρο και τον κόσμο σε διεθνές επίπεδο, σε ξένους με αυτά άτομα, μοιάζει σαν τραγική ορφάνια, με τρομακτικές μητριές και αμείλικτους αναδόχους που δεν μπορούν και δεν γνωρίζουν να φροντίζουν τα εκθέματα και απομονώνουν όσους τα έχουν αγαπήσει, τα γνωρίζουν σε βάθος, τα ερμηνεύουν με τα συμφραζόμενά τους, τα ζωντανεύουν και τα νοιάζονται χωρίς ίδιον όφελος.  

Ο ν.  5921/2023 δεν ξεκόβει μόνον τα Μουσεία από τον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και τον Οργανισμό της, κουρελιάζει το Σύνταγμα της Χώρας και την αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού σε εποχή ειρήνης και μάλιστα σε καιρούς που υποτίθεται ότι έρχεται ‘ανάκαμψη’ από την κρίση και ‘ανάπτυξη’, όπως τη βιώνουν εδώ και τόσους μήνες οι πολίτες του τόπου· με την ίδια ίσως απορία, όπως οι Αθηναίοι που προσπαθούν εδώ και μήνες να διασχίσουν τις ξεπλυμένες λαδομπογιές, με τις θλιβερές ζαρντινιέρες και τα ξηλωμένα πεζοδρόμια της οδού Πανεπιστημίου, εικόνα που ίσως και ηθελημένα θυμίζει το ξεριζωμένο ιστορικό σταυροδρόμι της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης. Έτσι όπως ξεκίνησαν τα έργα και οι θλιβερές ημέρες αυτής της κυβέρνησης, έτσι και θα τελειώσουν, χωρίς ίχνος αιδούς, με θλιβερές σπασμωδικές κινήσεις με μοναδικό στόχο να ολοκληρώσει το καταστροφικό της έργο έως τις τελευταίες της ώρες, ακόμη και τώρα που τέλειωσε ο χρόνος της και  άρχισε η προεκλογική περίοδος.